Op 6 december organiseerde het SPE de kennissessie ‘Het voorkomen en tegengaan van seksuele intimidatie en seksueel geweld: van wet naar praktijk’. 

Seksuele intimidatie en geweld komen helaas veel voor, vooral onder meiden en vrouwen. Dit heeft ernstige persoonlijke gevolgen omdat slachtoffers schaamte ervaren en zichzelf vaak niet herkennen als slachtoffer, terwijl daders zichzelf niet als dader zien. De omgeving van meiden speelt een cruciale rol in het bestrijden van deze problemen door het onderwerp uit de taboesfeer te halen, de problemen te signaleren en preventieve steun te bieden. 

Ouders vinden het moeilijk om over seksualiteit te praten. Dit maakt het lastig voor hen om vroegtijdig te signaleren wanneer er sprake is van seksuele intimidatie of grensoverschrijdend gedrag. De kloof tussen de leefwereld van jongeren en hun ouders maak het gesprek over deze onderwerpen moeilijk. Zelforganisaties spelen een belangrijke rol in het voeren en stimuleren van gesprekken over seksualiteit en grenzen en kunnen ouders en jongeren leren hoe ze deze gesprekken goed kunnen voeren. Tijdens deze kennissessie wordt de kennis over seksuele intimidatie en geweld vergroot en worden praktische vaardigheden en handvatten meegegeven.  

De kennissessie bestaat uit drie onderdelen. Tijdens het eerste onderdeel verteld Margreet de Boer over het juridische aspect van seksuele intimidatie en geweld, het proces van aangifte doen, en beantwoordt vragen vanuit de organisaties.

Seksueel geweld omvat meer dan fysiek geweld; het gaat ook om situaties waarin iemand iets moet doen tegen zijn wil of wanneer sprake is van een afhankelijkheidsrelatie. Er zijn verschillende vormen van seksueel geweld, elk met hun eigen regelgeving. Vanaf juli 2025 veranderen wetten rondom seksueel geweld, waaronder nieuwe regels voor online misbruik, online contact met kinderen voor seksueel contact en straatintimidatie. Aangifte doen van seksueel geweld kan een zware en langdurige procedure zijn, waarbij bewijs na verloop van tijd lastig kan worden. Er zijn echter plekken waar slachtoffers ondersteuning en advies kunnen krijgen bij het doen van aangifte, zoals het Centrum Seksueel Geweld

In het tweede deel van de sessie verteld Dagmar van Zusters voor Zusters over een project wat zij hebben uitgevoerd binnen het speerpunt ‘Het tegengaan en voorkomen van seksueel geweld en seksuele intimidatie’. Zij voeren gesprekken met vrouwen en meiden om de taboes rondom dit thema te doorbreken. In samenwerking met The Safe Space Club houdt Zusters voor Zusters inloopspreekuren voor de doelgroep om te praten over negatieve seksuele ervaringen. Vanuit deze gesprekken kunnen vrouwen en meiden ook een traject starten bij The Safe Space Club om ondersteund te worden in situaties die te maken hebben met seksuele intimidatie en seksueel geweld. Zusters voor Zusters vindt het belangrijk om naast investeren in hun achterban, ook te investeren in hun vrijwilligers die gesprekken aangaan met mogelijke slachtoffers. Dit doen zij door middel van trainingen. Zo proberen zij hun werkwijze te blijven verbeteren en kunnen ze duurzame impact blijven maken. 

De kennissessie wordt afgesloten met een workshop van Sabine Meulenbeld waarbij de organisaties tools voor het bespreken van seksuele intimidatie en geweld met achterban, jongeren en professionals onderling krijgen. Positieve seksualiteit is belangrijk om seksueel geweld en risicogedrag te verminderen. Dit komt doordat seksuele autonomie helpt om grenzen te stellen en risicogedrag te voorkomen. Kennis over seksualiteit en je eigen wensen speelt hierbij een cruciale rol. Daarnaast is de manier waarop we over seksualiteit communiceren van belang. Wanneer de focus alleen ligt op wat slecht of veilig is, missen we belangrijke aspecten zoals persoonlijke wensen, respect en het maken van bewuste keuzes. 

De organisaties leren dat afstemming belangrijk is. “Wie ‘a’ zegt hoeft geen ‘b’ te zeggen. Je mag altijd zeggen dat je, en wanneer je, wil stoppen”. Dit is van belang om respect voor elkaars grenzen te bevorderen.  Dit draagt bij aan een veilige omgang binnen relaties en in hun werk met verschillende doelgroepen. Daarnaast is stereotypevrij communiceren essentieel in gespreksvoering over seksuele intimidatie en geweld. Stereotypes over mannen en vrouwen kunnen bijdragen aan victim blaming. Sabine tipt de methode ‘genderblender’: wanneer je een verhaal verteld over intimidatie en je draait de gender van slachtoffer en dader om, kan je herkennen of je uitspraak stereotyperend is. 

Hieronder lees je interessante signalen en tips die zijn opgehaald tijdens de kennissessie. 

Tips: 

  • Rechtsbijstand voor seksuele misdrijven is altijd gratis.
  • De verjaringstijd van seksueel misbruik wat in de jeugd heeft plaatsgevonden is heel lang. Aangifte doen voor verkrachting verjaart nooit.  
  • Centrum Seksueel Geweld helpt met de ondersteuning van alles rondom seksueel geweld. Er is onder andere een dokter, GGZ en politie aanwezig zodat je op alle aspecten geholpen kan worden. Ze hebben een inloop locatie op de Elisabeth Wolfstraat in Amsterdam. 
  • Het is belangrijk dat er cultureel sensitieve hulp beschikbaar is voor alle meiden. Dit vergroot de kans dat ze zich veilig genoeg voelen om open te zijn over hun situatie, wat essentieel is voor het verkrijgen van de juiste steun en het bevorderen van herstel.  

Signalen: 

  • De organisaties vonden het inspirerend om op een open en directe manier te praten over seksualiteit, en willen proberen om deze manier ook bij hun achterban te testen. 
  • Voor zelforganisaties kan het moeilijk zijn om over seksuele intimidatie en geweld te praten, omdat dit vaak gevoelige en taboe-omgeven onderwerpen zijn. Er is onzekerheid over hoe het gesprek op een respectvolle en veilige manier gevoerd kan worden, ook door vrijwilligers die hierin niet getraind zijn.  
  • Er is een kloof tussen de leefwereld van jongeren en hun ouders. Doordat het onderwerp in de taboesfeer ligt en onbesproken blijft, is het voor ouders ook lastig om vroegtijdig te signaleren wanneer seksuele intimidatie, seksueel geweld of grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt.