25 januari was het SPE bij de Masterclass: Migratie, huwelijk en zelfbeschikking. Van wetenschappelijk onderzoek naar praktijk?

Karen van Oudehoven-Van der Zee van de Vrije Universiteit leidde de dag in. Zij benadrukte het belang van goede samenwerking tussen wetenschappers, beleidsmakers en organisaties die direct met de problematiek te maken hebben. Deze masterclass is een mooie gelegenheid om de bevindingen vanuit het onderzoeksveld en de ervaringen uit de praktijk naast elkaar te leggen en op basis hiervan na te denken over beleid.

Leen Sterckx sprak over haar onderzoek naar huwelijksmigranten. Ze benadrukt dat migratie altijd zwaar is, ongeacht het land van herkomst, etniciteit of religie van de migrant. Veel nieuwe migranten ervaren eenzaamheid en isolatie door afwezigheid van een sociaal netwerk, de taalbarrière en moeilijkheden met het vinden van werk. Daarbij zorgt de afhankelijkheid van de migrant van diens referent (de persoon die al in Nederland woonde) voor spanningen binnen de relatie. Voor vrouwelijke migranten geldt dat zij vaak al binnen twee jaar kinderen krijgen. Hierdoor kiezen ze vaker om thuis te blijven en krijgt het leren van de taal en het zoeken van een baan een lagere prioriteit. masterclass migratie mudawwanah

Betty de Hart vulde aan vanuit het juridische perspectief. Zij gaf een overzicht van de veranderingen in het migratiebeleid van de afgelopen decennia. Ook zij benadrukte de nadelige effecten van de afhankelijkheid van de migrant van diens referent. Dit kan niet alleen leiden tot spanningen in de relatie maar het maakt migranten (zowel mannen als vrouwen) ook zeer kwetsbaar voor misbruik. Op dit moment moeten huwelijksmigranten 5 jaar met hun referent getrouwd blijven voor zij aanspraak maken op zelfstandig verblijfsrecht. Als er sprake is van huiselijk geweld kan er al eerder zelfstandig verblijfsrecht aangevraagd worden, maar dan moet er wel aangifte gedaan zijn. Dit is een grote drempel voor veel mensen.

Zowel uit het verhaal van Sterckx als dat van de Hart kwam duidelijk naar voren dat zelfstandig verblijfsrecht ontzettend belangrijk is voor de zelfbeschikking van vrouwen. Helaas zijn veel migrantvrouwen zich niet bewust van de voordelen van een zelfstandige verblijfsvergunning voor hun rechtspositie en weten zij ook niet altijd wanneer zij daar recht op hebben. Hierdoor zijn er vrouwen die nog steeds afhankelijk verblijfsrecht hebben terwijl zelfstandig verblijfsrecht al mogelijk is.

Voor migranten die wel zelfstandig verblijfsrecht aanvragen, blijkt integratie een struikelblok. Vaak wordt over deze mensen gedacht dat het gebrek aan integratie ontstaat uit onwil, desinteresse of botsende culturele waarden, terwijl het meestal een kwestie is van een grote druk en stress die voortkomt uit de moeilijkheden van het migrantenbestaan. Het zijn vaak jonge ouders die aan een inkomenseis moeten voldoen, moeite hebben zich een plek toe te eigenen op de arbeidsmarkt door de taalbarrière en/of ongeldig verklaarde diploma’s en een zwak of afwezig sociaal netwerk.

Hier is een rol weggelegd voor vrouwenorganisaties; door migrantenvrouwen te informeren over het belang van zelfstandig verblijfsrecht en door ze te begeleiden bij het aanvragen hiervan kan worden bijgedragen aan de zelfbeschikking van deze vrouwen. Ook begeleiding bij het leren van de taal helpt bij het voldoen aan de eisen die voor zelfstandig verblijfsrecht gelden, gelukkig zien wij dat veel vrouwenorganisaties hier al mee bezig zijn. mudawwanah-150h